Prawo

WAŻNE!

Sam wynik referendum nie ma formalnego wpływu na prawa Polaków i innych obywateli UE mieszkających w Zjednoczonym Królestwie, co zostało potwierdzone na oficjalnej stronie internetowej rządu brytyjskiego:

https://www.gov.uk/government/news/statement-the-status-of-eu-nationals-in-the-uk

Rząd brytyjski po uzyskaniu mandatu od parlamentu zamierza do końca marca 2017 r. formalnie powiadomić UE o woli jej opuszczenia. Wówczas będą mogły rozpocząć się negocjacje warunków, na jakich Zjednoczone Królestwo opuści UE.

Zgodnie z art. 50 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) Zjednoczone Królestwo przestanie być członkiem UE po upływie 2 lat od dnia formalnego zgłoszenia zamiaru opuszczenia UE, o ile państwa członkowskie nie zdecydują jednomyślnie o przedłużeniu tego okresu. Z tego względu negocjacje oraz proces ratyfikacji umowy określającej warunki wyjścia Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej powinien zakończyć się przed upływem 2 lat.

W najbliższym czasie 27 państw członkowskich UE uzgodni wspólne stanowisko negocjacyjne, które będzie punktem odniesienia dla Komisji Europejskiej jako głównego negocjatora z ramienia UE.

WAŻNE!

Złożenie notyfikacji nie zmienia sytuacji Polaków mieszkających w Zjednoczonym Królestwie. Do momentu wyjścia z UE Zjednoczone Królestwo musi respektować wszystkie prawa obywateli Unii mieszkających na jej terytorium wynikające z prawa europejskiego.

Sytuacja obywateli UE w Zjednoczonym Królestwie oraz Brytyjczyków mieszkających w Unii zostanie uregulowana w umowie wyjścia Zjednoczonego Królestwa z UE. Natomiast dalsze relacje UE – Zjednoczone Królestwo będą uregulowane prawdopodobnie w odrębnej umowie.

Sprawy polskiej społeczności są ważnym elementem dwustronnych relacji między Polską a Zjednoczonym Królestwem. Polacy swoją pracą i kreatywnością wnoszą znaczący wkład w rozwój brytyjskiej gospodarki, kultury i społeczeństwa obywatelskiego.

Zabezpieczenie praw Polaków, w możliwie najszerszy sposób, jest priorytetem Rządu RP – w naszej ocenie kwestia ta musi zostać rozstrzygnięta na początku negocjacji. Także stronie brytyjskiej zależy na pozytywnym i jak najszybszym uregulowaniu tej kwestii ze względu na znaczną liczbę Brytyjczyków przebywających w UE.

Rząd RP będzie dążył do ochrony Polaków mieszkających w Zjednoczonym Królestwie w szczególności poprzez:

• zagwarantowanie prawa pobytu;
• zabezpieczenie dostępu do zatrudnienia oraz świadczeń społecznych;
• utrzymanie prawa do korzystania z systemu edukacji i ochrony zdrowia.

Kwestie dot. sytuacji obywateli polskich oraz innych państw UE w Zjednoczonym Królestwie, jak również obywateli brytyjskich w państwach unijnych będą przedmiotem ustaleń w ramach umowy o przyszłych relacjach UE – Zjednoczone Królestwo.

Dlatego też obywatelom Polski, którzy mieszkają na terenie Zjednoczonego Królestwa i nie zamierzają powrócić do Polski w najbliższym czasie, Ministerstwo Spraw Zagranicznych sugeruje, aby podjęli działania w zakresie potwierdzenia legalności ich pobytu lub stałego pobytu w Zjednoczonym Królestwie poprzez m.in.:

• ubieganie się o wydanie dokumentu poświadczającego stały pobyt – permanent residence document(prawo stałego pobytu nabywa się co do zasady po 5 latach legalnego zamieszkiwania w Zjednoczonym Królestwie), co wynika z warunków ustanowionych w traktatach UE i środków przyjętych w celu ich stosowania);
• w przypadku osób, które nie spełniają jeszcze warunków nabycia prawa stałego pobytu, pomocne może byćuzyskanie zaświadczenia o rejestracji – registration certificate;
• gromadzenie innych dokumentów poświadczających, od kiedy obywatele polscy legalnie przebywają w Zjednoczonym Królestwie (np. umowy o pracę);
• w przypadku osób niepracujących i studentów przydatne może być posiadanie dowodu ubezpieczenia zdrowotnego (np. w formie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego).

WAŻNE!

Informacje dotyczące formalności związanych z uzyskaniem tzw. prawa stałego pobytu (permanent residence) dostępne są m.in. na stronie internetowej Home Office:

https://visas-immigration.service.gov.uk/product/eea-pr

W razie problemów z uzyskaniem dokumentu poświadczającego stały pobyt Ministerstwo Spraw Zagranicznych zachęca do informowania o takich przypadkach polskie służby konsularne w Zjednoczonym Królestwie.

Polscy studenci w Zjednoczonym Królestwie

Rząd Zjednoczonego Królestwa zadeklarował, że obywatele państw członkowskich UE rozpoczynający studia licencjackie lub magisterskie w roku akademickim 2017/2018 będą traktowani identycznie jak do tej pory. Oznacza to, że w dalszym ciągu będą mieli możliwość ubiegania się o brytyjski preferencyjny kredyt studencki na pokrycie kosztów czesnego, którego wysokość będzie identyczna jak dla obywateli Zjednoczonego Królestwa.

Ostateczny kształt regulacji dot. sytuacji studentów państw UE w Zjednoczonym Królestwie będzie zawarty w umowie o przyszłych relacjach UE – Zjednoczone Królestwo.

Obywatelstwo polskie

Dziecko urodzone z rodziców, z których co najmniej jedno posiada obywatelstwo polskie, nabywa z mocy prawa obywatelstwo polskie bez względu na miejsce urodzenia dziecka (w Polsce lub za granicą).

Cudzoziemcy pozostający w związkach małżeńskich z obywatelami polskimi, zainteresowani nabyciem polskiego obywatelstwa, mogą wystąpić z wnioskiem do Prezydenta RP o nadanie obywatelstwa polskiego. Nadanie obywatelstwa polskiego jest konstytucyjną prerogatywą Prezydenta RP. Osoba ubiegająca się o nadanie obywatelstwa polskiego składa wniosek zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2012 r. poz. 161 z późn. zm.).

Szczególną formą nabycia obywatelstwa polskiego jest uznanie za obywatela polskiego. Za obywatela polskiego uznaje się w szczególności cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub prawa stałego pobytu, który pozostaje co najmniej od 3 lat w związku małżeńskim zawartym z obywatelem polskim lub nie posiada żadnego obywatelstwa.

Osoby, które przed dniem 1 stycznia 1999 r. utraciły obywatelstwo polskie na podstawie niektórych przepisów obowiązujących poprzednio ustaw o obywatelstwie polskim, mogą się ubiegać o jego przywrócenie. Szczegółowo kwestie dotyczące przywrócenia obywatelstwa polskiego reguluje rozdział 5 ustawy o obywatelstwie polskim.

Osoby, które w przeszłości posiadały obywatelstwo polskie lub ich przodkowie byli obywatelami polskimi, a które nie posiadają dokumentu potwierdzającego posiadanie obywatelstwa polskiego, mogą wystąpić z wnioskiem o potwierdzenie posiadania lub utraty obywatelstwa polskiego.

Wszystkie informacje dotyczące spraw obywatelskich dostępne są na stronie internetowej Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Londynie, a także pod telefonem Centrum Informacji Konsularnej: +44 (0) 20 3078 9618.

Granica Irlandii Północnej

Rząd Zjednoczonego Królestwa chce, by granica między Irlandią Północną a Republiką Irlandii pozostała otwarta także po Brexicie. Swoboda podróżowania dla obywateli obu państw istniała jeszcze przed przystąpieniem do UE, a istniejące relacje społeczne i gospodarcze są silne i obu stronom zależy, by taki stan rzeczy był utrzymany.

Ostateczny kształt regulacji prawnych dotyczących granicy w Irlandii będzie przedmiotem negocjacji.

PYTANIA I ODPOWIEDZI

Mieszkam w Zjednoczonym Królestwie od kilku lat. Czy po referendum mogę zostać zmuszony do wyjazdu?

Do dnia formalnego wyjścia Zjednoczonego Królestwa z UE (prawdopodobnie do I kw. 2019 r.) zasady pobytu obywateli polskich w Zjednoczonym Królestwie nie powinny ulec zmianie.

Sytuacja może się zmienić później. Ustalenia w tym zakresie będą przedmiotem negocjacji umowy o przyszłych relacjach UE – Zjednoczone Królestwo. W związku z powyższym zachęca się Polaków zamieszkujących w Zjednoczonym Królestwie do podejmowania działań w celu uzyskania dokumentów poświadczających prawo pobytu (residence certificate) lub stałego pobytu (permanent residence document).

Jak można zagwarantować sobie prawo pobytu w Zjednoczonym Królestwie?

Osoby mieszkające w Zjednoczonym Królestwie co najmniej 5 lat mają prawo do stałego pobytu. Informacje dotyczące formalności związanych z uzyskaniem tzw. prawa stałego pobytu (permanent residence) dostępne są m.in. na stronie internetowej Home Office:

https://visas-immigration.service.gov.uk/product/eea-pr

Ministerstwo Spraw Zagranicznych zachęca obywateli polskich spełniających warunki do nabycia prawa stałego pobytu do ubiegania się o dokument poświadczający ten status (permanent residence document).

Pozostałe osoby, zwłaszcza te, które zamierzają pozostać w Zjednoczonym Królestwie, zachęcamy do ubiegania się o dokument poświadczający pobyt (registration certificate) oraz gromadzenia dokumentów, które pozwolą na wykazanie od kiedy przebywają w Zjednoczonym Królestwie.

Czy nadal mogę korzystać z polskiego dowodu osobistego, podróżując między Polską i Zjednoczonym Królestwem?

Do dnia formalnego wyjścia Zjednoczonego Królestwa z UE (prawdopodobnie do I kw. 2019 r.) nie przewiduje się, aby zasady dotyczące swobody podróżowania mogły ulec zmianie. Sytuacja może się zmienić później, ale na ten moment nie wiadomo w jaki sposób.

Mieszkam w Irlandii Północnej, ale mam znajomych i rodzinę w Republice Irlandii. Czy nadal będę mogła bez problemu ich odwiedzać?

Rząd Zjednoczonego Królestwa chce, by granica między Irlandią Północną a Republiką Irlandii pozostała otwarta także po Brexicie, jednak również ta sprawa będzie negocjowana między Zjednoczonym Królestwem a UE.

Zamierzam studiować w Zjednoczonym Królestwie w przyszłym roku akademickim. Czy nadal będę mieć taką możliwość?

Studentów rozpoczynających naukę w roku akademickim 2017/2018 będą obowiązywały te same przepisy co do tej pory. Sytuacja może się zmienić później, ale na ten moment nie wiadomo w jaki sposób.

Moja mama przyjeżdża z Polski opiekować się wnukami. Czy nadal będzie mogła mi pomagać? Czy będzie mogła skorzystać z bezpłatnej opieki lekarskiej w Zjednoczonym Królestwie?

Do dnia formalnego wyjścia Zjednoczonego Królestwa z UE (prawdopodobnie do I kw. 2019 r.) nie przewiduje się, by zasady dotyczące swobody podróżowania oraz opieki zdrowotnej mogły ulec zmianie. Sytuacja może się zmienić później, ale na ten moment nie wiadomo w jaki sposób.

Przeczytałam, że mogę nie zostać wpuszczona do Zjednoczonego Królestwa, jeśli nie posiadam stosownego ubezpieczenia zdrowotnego. Czy to prawda?

Zdaniem Home Office brak ubezpieczenia zdrowotnego nie może być powodem odmowy wjazdu do Zjednoczonego Królestwa. Do dnia formalnego wyjścia Zjednoczonego Królestwa z UE (prawdopodobnie do I kw. 2019 r.) nie przewiduje się, by zasady dotyczące swobody podróżowania mogły ulec zmianie.

Czy mogą ulec wydłużeniu okresy, które określają, kiedy obywatel UE może wystąpić o stały pobyt, jak również czy nie zmienią się inne wymagania określające, kiedy można złożyć taki wniosek i jakie inne dokumenty będzie trzeba okazać?

Do dnia formalnego wyjścia Zjednoczonego Królestwa z UE (prawdopodobnie do I kw. 2019 r.) zasady nabywania prawa stałego pobytu nie powinny ulec zmianie.

Osoby legalnie mieszkające w Zjednoczonym Królestwie co najmniej 5 lat mają prawo do stałego pobytu. Informacje dotyczące formalności związanych z uzyskaniem dokumentu potwierdzającego to prawo (permanent residence document) dostępne są m.in. na stronie internetowej Home Office:

https://visas-immigration.service.gov.uk/product/eea-pr

Ministerstwo Spraw Zagranicznych zachęca obywateli polskich spełniających warunki nabycia prawa stałego pobytu, którzy nie rozważają powrotu do Polski w najbliższym czasie, do ubiegania się o dokument poświadczający ten status (permanent residence document).

Pozostałe osoby zachęcamy do ubiegania się o dokument poświadczający pobyt (registration certificate) oraz gromadzenia dokumentów, które pozwolą na wykazanie od kiedy przebywają w Zjednoczonym Królestwie.

Czy Zjednoczone Królestwo jeszcze podczas trwania negocjacji wyjścia z UE może wprowadzić wymóg posiadania paszportów przez obywateli UE?

Do dnia formalnego wyjścia Zjednoczonego Królestwa z UE (prawdopodobnie do I kw. 2019 r.) nie przewiduje się, by zasady dotyczące swobody podróżowania mogły ulec zmianie. Tym samym wystarczające powinno być posiadanie dowodu tożsamości.

Sytuacja może się zmienić później, ale na ten moment nie wiadomo w jaki sposób.

Czy będę mógł wrócić do pracy w Zjednoczonym Królestwie po ogłoszeniu Brexitu?

Do dnia formalnego wyjścia Zjednoczonego Królestwa z UE (prawdopodobnie do I kw. 2019 r.) nie przewiduje się, by zasady dotyczące prawa pobytu oraz dostępu do zatrudnienia w Zjednoczonym Królestwie na równych warunkach z obywatelami brytyjskimi mogły ulec zmianie.

Sytuacja może się zmienić później, ale na ten moment nie wiadomo w jaki sposób.

Ministerstwo Spraw Zagranicznych zachęca obywateli polskich spełniających warunki nabycia prawa stałego pobytu, którzy nie rozważają powrotu do Polski w najbliższym czasie, do ubiegania się o dokument poświadczający ten status (permanent residence document).

Pozostałe osoby zachęcamy do ubiegania się o dokument poświadczający pobyt (registration certificate) oraz gromadzenia dokumentów, które pozwolą na wykazanie, od kiedy przebywają w Zjednoczonym Królestwie.

Co wyjście Zjednoczonego Królestwa zmieni w życiu obywateli UE?

Do dnia formalnego wyjścia Zjednoczonego Królestwa z UE (prawdopodobnie do I kw. 2019 r.) nie przewiduje się żadnych zmian w sytuacji obywateli UE mieszkających na Wyspach.

Prawa obywateli UE po Brexit zostaną uregulowane w umowie wyjścia Zjednoczonego Królestwa z Unii. Na chwilę obecną nie wiadomo, jak będzie wyglądała ich sytuacja po opuszczeniu UE przez Zjednoczone Królestwo.

Ministerstwo Spraw Zagranicznych zachęca obywateli polskich spełniających warunki nabycia prawa stałego pobytu, którzy nie rozważają powrotu do Polski w najbliższym czasie, do ubiegania się o dokument poświadczający ten status (permanent residence document).

Pozostałe osoby zachęcamy do ubiegania się o dokument poświadczający pobyt (registration certificate) oraz gromadzenia dokumentów, które pozwolą na wykazanie od kiedy przebywają w Zjednoczonym Królestwie.

Czy agencje pracy mają prawo wymagać od obywateli UE paszportu?

Do dnia formalnego wyjścia Zjednoczonego Królestwa z UE (prawdopodobnie do I kw. 2019 r.) agencje nie mają prawa wymagać posiadania paszportu. Sytuacja może się zmienić później, ale na ten moment nie wiadomo w jaki sposób.

W mojej firmie chcą żebym wyrobił paszport, bo po Brexit będzie podobno potrzebny?

Do dnia formalnego wyjścia Zjednoczonego Królestwa z UE (prawdopodobnie do I kw. 2019 r.) nie przewiduje się, by dotychczasowe zasady w tej kwestii mogły ulec zmianie. Sytuacja może się zmienić później, ustalenia w tym zakresie będą przedmiotem negocjacji umowy o przyszłych relacjach UE – Zjednoczone Królestwo.

Czy po Brexicie będę potrzebował wizy pracowniczej w Zjednoczonym Królestwie?

Do dnia formalnego wyjścia Zjednoczonego Królestwa z UE (prawdopodobnie do I kw. 2019 r.) nie przewiduje się, by dotychczasowe zasady w tej kwestii mogły ulec zmianie. Sytuacja może się zmienić później, a ustalenia jej dotyczące będą przedmiotem negocjacji umowy o przyszłych relacjach UE – Zjednoczone Królestwo.

Jestem żoną Brytyjczyka, moje dzieci nie mają polskich paszportów. Czy mogą je otrzymać?

Tak. Dziecko urodzone z rodziców, z których co najmniej jedno posiada obywatelstwo polskie, nabywa z mocy prawa obywatelstwo polskie bez względu na miejsce urodzenia dziecka (w Polsce lub za granicą).

Moja żona jest Polką, a ja Anglikiem. Czy mogę otrzymać polskie obywatelstwo?

Cudzoziemiec może ubiegać się o nabycie obywatelstwa obywatelskiego. Cudzoziemiec może nabyć obywatelstwo polskie poprzez akt nadania obywatelstwa przez Prezydenta RP lub w drodze uznania za obywatela polskiego. Zasady występowania do Prezydenta RP z wnioskiem o nadanie obywatelstwa polskiego oraz warunki nabycia obywatelstwa polskiego w wyniku uznania za obywatela polskiego precyzyjnie określa ustawa o obywatelstwie polskim.

Wszystkie informacje dotyczące spraw obywatelskich dostępne są na stronie internetowej Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Londynie, a także pod telefonem Centrum Informacji Konsularnej: +44 (0) 20 3078 9618.

Władze PRL pozbawiły mnie polskiego obywatelstwa. Czy mogę je odzyskać?

Osoby, które utraciły obywatelstwo polskie na mocy przepisów ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim (art. 11 lub 12) i ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (art. 13, 14 lub 15), mogą ubiegać się o przywrócenie obywatelstwa polskiego.

Wszystkie informacje dotyczące spraw obywatelskich dostępne są na stronie internetowej Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Londynie, a także pod telefonem Centrum Informacji Konsularnej: +44 (0) 20 3078 9618.

Moi dziadkowie byli obywatelami polskimi. Czy mi także przysługuje polski paszport?

Osoby, których przodkowie byli obywatelami polskimi, a które nie posiadają dokumentu potwierdzającego posiadanie obywatelstwa polskiego, mogą wystąpić z wnioskiem o potwierdzenie posiadania lub utraty obywatelstwa polskiego.

Wszystkie informacje dotyczące spraw obywatelskich dostępne są na stronie internetowej Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Londynie, a także pod telefonem Centrum Informacji Konsularnej: +44 (0) 20 3078 9618.